Siedmiu wspaniałych nr 2 – apostrofy

W Internecie można natknąć się na przeróżne błędy. Do klasyków należy chociażby mylenie „bynajmniej” z „przynajmniej”, wstawianie przecinka przed „że” w „mimo że”, używanie „tą” zamiast „tę” czy, ostatnimi czasy, błędną odmianę zaimków wskazujących, jak na przykład „te dziecko”, „te okno” zamiast „to dziecko” i „to okno”.

Ale dzisiaj nie o tym. W tej części poradnika omówimy zasady stosowania apostrofu. Liczymy na to, że po lekturze już nie będziecie mieć żadnych problemów ze stosowaniem tego znaku.

Zacznijmy jednak od początku: czym właściwie jest apostrof i do czego służy? Otóż apostrofu, zwanego czasem również „tym przecinkiem na górze”, używa się do oznaczenia, że litera, która przed nim stoi (w absolutnej większości przypadków samogłoska), jest niewymawiana. W związku z tym już w tym momencie można zapamiętać, że rzeczowniki (w tym imiona i nazwiska), które kończą się spółgłoską, apostrofu NIE WYMAGAJĄ.

Przykłady:

Jack, Jacka, Jackowi, z Jackiem, o Jacku;

Ford, Forda, Fordowi, z Fordem, o Fordzie;

James, Jamesa, Jamesowi, z Jamesem, o Jamesie;

link, linka, linkowi, z linkiem, o linku;

facebook, facebooka, facebookowi, z facebookiem, o facebooku.

Sprawa komplikuje się odrobinę (ale tylko odrobinę), gdy mamy do czynienia z rzeczownikami zakończonymi samogłoską. Jeżeli jest wymawiana, to apostrofu NIE WSTAWIAMY.

Przykłady:

Disney, Disneya, Disneyowi, z Disneyem, o Disneyu (wym. disnej, disneja, disnejowi, z disnejem, o disneju; ostatnia samogłoska „y” jest wymawiana jako „j”).

Malfoy, Malfoya, Malfoyowi, z Malfoyem, o Malfoyu.

Czasem mamy też do czynienia z sytuacją, gdy mimo obecności samogłoski apostrof wstawiamy. W tym wypadku trzeba zwrócić szczególną uwagę na to, jak wymawia się dane słowo:

Harry (słychać „y”), ALE Harry’ego (wym. „harego”, „y” nie słychać), Harry’emu (wym. „haremu”, ponownie bez „y”), z Harrym, o Harrym (również słychać „y”).

Murphy, Murphy’ego, Murphy’emu, z Murphym, o Murphym.

Ostatnim przypadkiem jest tak zwane „e” nieme (niewymawiane). Wtedy apostrof wstawiamy ZAWSZE:

Comte, Comte’a, Comte’owi, z Comte’em; 

Wilde, Wilde’a,Wilde’owi, z Wilde’em; 

software, software’u, software’owi, software’em;

Snape, Snape’a, Snape’owi, ze Snape’em.

Uwaga: w narzędniku, mimo że można odnieść wrażenie, że ostatnie „e” jest wymawiane, to i tak trzeba wstawić apostrof.

Jak zawsze, gdy chce się opisać pewne reguły czy zasady, pojawiają się również wyjątki. Nie ma ich na szczęście zbyt wiele:

a) nazwiska zakończone na -i lub -ie odmienia się bez apostrofu:

Christie, Christiego, Christiemu, z Christiem, o Christiem;

Muskie, Muskiego, Muskiemu, z Muskiem, o Muskiem.

b) jeżeli nazwisko kończy się niewymawianym -s lub -x, apostrof wstawiamy:

Beaumarchais, Beaumarchais’go, o Beaumarchais’m;

Marais, Marais’go, o Marais’m;

Rabelais, Rabelais’go, o Rabelais’m.

Na koniec wspomnimy o jeszcze jednej rzeczy, czyli o apostrofie w funkcji cudzysłowu. Jest on zwykle używany do oznaczenia cytatu w cytacie lub do zapisania tak zwanego cudzysłowu definicyjnego w publikacjach naukowych. W pierwszej kolejności należy jednak używać cudzysłowu apostrofowego podwójnego, który wygląda tak:  „”. Można je uzyskać, wpisując odpowiednie kody: Alt+0132 dla „ oraz Alt+0148 dla ”.

W tym poradniku zebrano najważniejsze i najpopularniejsze przypadki w oparciu o słownik sjp. Wszystkich bardziej zainteresowanych tematem zapraszamy do dokładniejszego zapoznania się z regułami na tych stronach.